Câu 12: Phân tích quá trình nhận thức và nội dung đường lối xây dựng và phát triển nền văn hóa VN thời kì trc đổi mới

by Admin 9/7/2015, 22:09

- Quan điểm chủ trương về xây dựng nền văn hóa mới:
+ 1943-1945, quá trình nhận thức và hình thành nền văn hóa CM
* Đầu 1943, Ban thường vụ TW đảng họp tại Võng La, Hà Nội đã thông qua bản Để cương văn hóa
VN do Tổng Bí thư Trường Chinh dự thảo. Đề cương xác định: lĩnh vực văn hóa là 1 trong 3 mặt trận (kinh tế, chính trị, văn hóa) của CMVN; xác định 3 nguyên tắc của nền văn hóa mới là Dân tộc hóa (chống lại mọi ảnh hưởng nô dịch và thuộc địa), Đại chúng hóa (chống lại mọi chủ trương, hành động làm cho văn hóa phản lại hoặc xa rời quần chúng), Khoa học hóa (chống lại tất cả những gì làm cho văn hóa phản tiến bộ, trái khoa học); nền văn hóa mới VN có tính chất dân tộc về hình thức, dân chủ về nội dung. Đề cương này dc xem là bản Tuyên ngôn, là Cương lĩnh của Đảng về văn hóa trước CM tháng Tám.
+ Từ 1945-1954, là nền văn hóa dân chủ mới.
* 3/9/1945, trong phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ, Chủ tịch HCM đã trình bày vs các bộ trưởng 6 nhiệm vụ cấp bách mà trong đó có 2 nhiệm vụ thuộc về văn hóa: một là, cùng vs diệt giặc đói phải diệt giặc dốt; hai là, giáo dục lại nhân dân, làm cho dân tộc ta trở thành 1 dân tộc dũng cảm, yêu nc, yêu lao động, một dân tộc xứng đáng vs nc VN độc lập. Chủ tịch HCM để nghị mở 1 chiến dịch chống nạn mù chữ, 1 chiến dịch giáo dục lại tinh thần nd bằng cách thực hiện cần, kiệm, liêm, chính. Như vậy, nhiệm vụ đầu tiên về xây dựng văn hóa của nc VN độc lập là chống nạn mù chữ và giáo dục lại tinh thần cho nd.
* Đường lối văn hóa kháng chiến dần dc hình thành trong: một là, Chỉ thị của BCH TW Đảng về kháng chiến kiến quốc 11/1945; hai là, bức thư về Nhiệm vụ văn hóa VN trong công cuộc cứu nc và xây dựng nc hiện nay của đồng chí Trường Chinh gửi cho Chủ tịch HCM 11/1946; ba là, tại báo cáo Chủ nghĩa Mác và văn hóa VN (trong Hội nghị văn hóa toàn quốc lần 2, 7/1948). Nội dung: xác định mối quan hệ giữa văn hóa và CM giải phóng dân tộc, cổ động văn hóa cứu quốc; xây dựng nền văn hóa dân chủ mới VN có tính dân tộc, khoa học, đại chúng mà khẩu hiệu thiết thực lúc đó là Dân tộc, Dân chủ (nghĩa là yêu nc phải tiến bộ); tích cực bài trừ nạn mù chữ, mở đại học và trung học, cải cách việc học theo tình thần mới, bài trừ cách dạy học nhồi sọ; giáo dục lại nd, cổ động thực hành đời sống mới; phát triển cái hay trong văn hóa dân tộc (nêu 10 truyền thống của dân tộc ta); bài trừ cái xấu xa, hủ bại, ngăn ngừa sức thâm nhập của văn hóa thực dân, phản động; đồng thời học cái hay, cái tốt của văn hóa thế giới; hình thành đội ngũ trí thức mới, đóng góp vào công cuộc kháng chiến kiến quốc 9 năm và cho CMVN
+ 1955-1986, là nền văn hóa XHCN
* Đại hội III (1960) : chủ trương tiến hành cuộc CM tư tưởng và văn hóa đồng thời vs cuộc CM về quan hệ sản xuất và CM về khoa học kĩ thuật ; là chủ trương xây dựng và phát triển nền văn hóa mới, con ng mới. Mục tiêu là làm cho nd thoát nạn mù chữ và thói hư tật xấu do xã hội cũ để lại, có trình độ văn hóa ngày càng cao, có hiểu biết cần thiết về khoa học kĩ thuật tiên tiến để xây dựng CNXH, nâng cao đời sống vật chất và văn hóa.
* Đại hội IV và V : tiếp tục đường lối phát triên văn hóa của Đại hội III, xác định nền văn hóa mới là nền văn hóa có nội dung XHCN và tính chất dân tộc, có tính Đảng và tính nd. Nhiệm vụ văn hóa của giai đoạn này là tiến hành cải cách giáo dục trong cả nc, phát triển mạnh khoa học, văn hóa nghệ thuật, giáo dục tinh thần làm chủ tập thể, chống tư tưởng tư sản và tàn dư của tư tưởng phong kiến, phê phán tư tưởng tiểu tư sản, xóa bỏ ảnh hưởng của tư tưởng, văn hóa thực dân mới ở miền Nam
- Đánh giá thực hiện đường lối : tạo sức mạnh vật chất và tinh thần, đáp ứng yêu cầu đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc ; xóa bỏ tàn dư của nền văn hóa thực dân cùng vs những hủ tục lạc hậu ; góp phần xây dựng đội ngũ trí thức hoạt động trên các lĩnh vực văn hóa nghệ thuật ; trình độ văn hóa xã hội dc nâng lên 1 mức đáng kể, con người sống vs nhau tình nghĩa hơn.
- Hạn chế, nguyên nhân :
+ Công tác tư tưởng văn hóa thiếu sắc bén, thiếu tính chiến đấu. Đời sống văn hóa nghệ thuật còn nhiều bất cập.
+ Đường lối xây dựng và phát triển văn hóa giai đoạn 1955-1986 bị chi phối bởi tư duy chính trị.
+ Mục tiêu, nội dung cuộc CM tư tưởng văn hóa giai đoạn này cũng bị chi phối bởi cuộc CM quan hệ sản xuất.
+ Chiến tranh cùng vs cơ chế quản lý kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp và tâm lý bình quân chủ nghĩa đã làm giảm động lực phát triển văn hóa, giáo dục ; kìm hãm năng lực tự do sáng tạo.