Câu 10: Trình bày cơ sở hình thành hệ thồng dân chủ nhân dân làm nhiệm vụ lịch sử của chuyên chính vô sản (1954-1975) và chủ trương xây dựng hệ thống chuyên chính vô sản VN (1975-1985).

by Admin 9/7/2015, 22:08

(1975-1985).
- Hệ thống chính trị của nc ta bao gồm: ĐCSVN, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị xã hội (Tổng Liên đoàn lao động VN, Đoàn Thanh niên CS HCM, Hội Liên hiệp Phụ nữ VN, Hội Cựu chiến binh VN, Hội Nông dân VN…)
- Bước ngoặt lịch sử: ở nc ta, khi giai cấp công nhân lãnh đạo CM thì thắng lợi của CM dân tộc dân chủ nd cũng là sự bắt đầu của CM XHCN, sự bắt đầu của thời kì thực hiện nhiệm vụ lịch sử của chuyên chính vô sản. Bước ngoặt lịch sử này đạ diễn ra trên miền Bắc năm 1954
- Cơ sở hình thành:
+ Một là: lý luận Mac-Lenin về thời kì quá độ và về chuyên chính vô sản: ly luận Mac đã chỉ ra rằng giữa xã hội TBCN và xã hội Công sản chủ nghĩa là một thời kì cải biến CM từ xã hội nọ đến xã hội kia. Thích ứng vs thời kì ấy là thời kì quá độ chính trị, Nhà nc của thời kì ấy là nên chuyên chính CM của giai cấp vô sản. Lenin nhấn mạnh muốn chuyển từ CNTB lên CNXH thì phải chịu đựng lâu dài nổi đau đớn của thời kì sinh đẻ, phải có 1 thời kì chuyên chính vô sản lâu dài. Bản chất của chuyên chính vô sản là sự tiếp tục đấu tranh giai cấp dưới hình thức mới.
+ Hai là: đường lối chung của CMVN
Đại hội III năm 1960 đã khẳng định: sau khi nhiệm vụ giải phóng dân tộc dân chủ nd đã hoàn thành thì miền Bắc nc ta phải tiến ngay vào CM XHCN. Muốn đạt mục tiêu ấy phải sử dụng chính quyền dân chủ nd làm nhiệm vụ lịch sử của chuyên chính vô sản để thực hiện cải tạo XHCN đối vs nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nhỏ và công thương nghiệp TBCN. Như vậy kể từ Đại hội III của đảng cho đến khi Đảng đề ra đường lối đổi mới đất nc, hệ thống chính trị nc ta về thực chất, đượctổ chức và hoạt động theo các yêu cầu, mục tiêu, nhiệm vụ của chuyên chính vô sản và tên gọi chính thức của hệ thống này là hệ thồng chuyên chính vô sản.
+ Ba là: cơ sở chính trị của hệ thống chuyên chính vô sản ở nước ta được hình thành từ khi Đảng CSVN ra đời (tức là từ 1930) và bắt rễ vững chắc trong xã hội. Điểm cốt lõi của cơ sở chính trị đó là sự lãnh đạo toàn diện và tuyệt đối của Đảng. Mặc dù ở miền Bắc, Đảng Cộng sản ko phải là đảng chính trị độc nhất mà còn có Đảng Dân chủ, Đảng Xã hội nhưng những Đảng chính trị này thừa nhận vai trò lãnh đạo tuyệt đối và duy nhất của ĐCSVN và là thành viên trong Mặt trận Tổ quốc VN.
+ Bốn là: cơ sở kinh tế của hệ thống chuyên chính vô sản là nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan lieu, bao cấp. Đó là 1 mô hình kinh tế hướng tới mục tiêu xóa bỏ nhanh chóng và hoàn toàn chế độ tư hữu đối vs tư liệu sản xuất, thiết lập chế độ công hữu về tư liệu sản xuất dưới 2 hình thức: sở hữu Nhà nước và sở hữu tập thể; loại bỏ triệt để cơ chế thị trường, thiết lập cơ chế quản lý kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp Nhà nc trở thành 1 chủ thể kinh tế bao trùm. Từ đó mục tiêu, tổ chức và phương thức hoạt dộng của hệ thống chuyên chính vô sản đã phản ánh những ưu điểm lẫn hạn chế , sai lẩm của mô hình kinh tế này.
+ Năm là: cơ sở xã hội của hệ thống chuyên chính vô sản là: liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân, g/c nông dân và tầng lớp trí thức. Kết cấu xã hội bao gồm chủ yếu 2 g/c và 1 tầng lớp là cấp công nhân, g/c nông dân và tầng lớp trí thức. Kết cấu này đã chi phối sự thực hiện chiến lược đại đoàn kết toàn dân tộc và mục tiêu mở rộng dân chủ của hệ thống chuyên chính vô sản
- Hệ thống chuyên chính vô sản theo tư tưởng làm chủ tập thể năm 1975-1985: sau thắng lợi 30/4/1975, đất nc hoàn toàn thống nhất, CMVN chuyển sang giai đoạn mới, đó là giai đoạn tiến hành CM XHCN trong cả nc. Do đó hệ thống chính trị của nc ta cũng chuyển sang giai đoạn mới: từ hệ thống chuyên chính dân chủ nd làm nhiệm vụ lịch sử của chuyên chính vô sản trong phạm vi ½ nc sang hệ thống chuyên chính vô sản hoạt động trong phạm vi cả nước. Đại hội IV (1976) đã nhận định muốn đưa sự nghiệp CMXHCN đến toàn thắng thì điều kiện quyết định trước tiên là phải thiết lập và ko ngừng tăng cường chuyên chính vô sản, thực hiện và ko ngừng phát huy quyền làm chủ tập thể của nd lao động. Do đó chủ trương xây dựng hệ thống chuyên chính vô sản gồm có những nội dung sau:
+ Một là, xác định quyền làm chủ của nd dc thể chế hóa bằng pháp luật và tổ chức
+ Hai là, xác định Nhà nc trong thời kì quá độ là Nhà nc chuyên chính vô sản thực hiện chế độ dân chủ XHCN, đây là 1 tổ chức thực quyền làm chủ của g/c công nhân và nd lao động, thông qua đó đảng thực hiện sự lãnh đạo của mình đối vs tiến trình phát triển của xã hội. Muốn thế, nhà nc ta phải là 1 thiết chế của dân, do dân, vì dân, đủ năng lực tiến hành 3 cuộc CM: xây dựng chế độ mới, nền kinh tế mới, nền văn hóa mới và con người mới.
+ Ba là: xác định Đảng là ng lãnh đạo toàn bộ hoạt động xã hội trong điều kiện chuyên chính vô sản. Sự lãnh đạo của đảng là đảm bảo cao nhất cho chế độ làm chủ tập thể của nhân dân lao động, cho sự tồn tại và hoạt động của Nhà nc XHCN
+ Bốn là, xác định nhiệm vụ chung của Mặt trận và các đoàn thể là đảm bảo cho quần chúng tham gia và kiểm tra các công viêc của Nhà nước, đồng thời là trường học về CNXH. Vai trò và sức mạnh của các đoàn thể chính là ở khả năng tập hợp quần chúng, hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng của quần chúng, nâng cao giác ngộ XHCN của quần chúng. Vì vậy, các đoàn thể phải đổi mới hình thức tổ chức, nội dung và phương thức hoạt động cho phù hợp vs điều kiện mới
+ Năm là, xác định mối quan hệ Đảng lãnh đạo, nd làm chủ, Nhà nc quản lý là cơ chế chung trong quản lý toàn bộ xã hội
- Thành tựu: hoạt động của hệ thống chuyên chính vô sản giai đoạn 1975-1985 dc chỉ đạo bởi đường lối của Đại hội IV và V đã góp phần mang lại những thành tựu mà nd ta đã đạt dc trong 10 năm đầy khó khăn và thử thách. Điểm sang tạo trong giai đoạn này là đảng đã coi làm chủ tập thể XHCN là bản chất của hệ thống chuyên chính vô sản ở nc ta.
- Hạn chế:việc sử dụng chuyên chính vô sản để tiếp tục cuộc đấu tranh giai cấp dưới hình thức mới đã dẫn tới nhiều chủ trương tả khuynh, duy ý chí trong lĩnh vực chinh1 trị, văn hóa xã hội. Nguyên nhân của hạn chế là:
+ Bộ máy Nhà nc cồng kềnh và kém hiệu quả mà cơ chế quản lý tập trung quan lieu, bao cấp là nguyên nhân trực tiếp. Sự lãnh đạo của đảng chưa ngang tầm vs những nhiệm vụ của giai đoạn mới, chưa đáp ứng yêu câu giải quyết nhiều vấn đề kinh tế-xã hội cấp bách. Đảng chưa phát huy tốt vai trò và chức năng của các đoàn thể trong việc giáo dục, động viên quần chúng tham gia quản lý kinh tế xã hội. Các đoàn thể chưa tích cực đổi mới phương thức hoạt động đúng vs tính chất của tổ chức quần chúng
+ Hệ thống chuyên chính vô sản có biểu hiện bảo thủ, trì trệ, chậm đổi mới so vs những đột phá mới trong cơ chế kinh tế đang diễn ra ở các địa phương, các cơ sở trên toàn quốc do đó trên thực tế hệ thống chuyên chính vô sản đã cản trở quá trình đổi mới kinh tế, phát triển văn hóa xã hội
 Vì những hạn chế đó cùng vs yêu cầu của công cuộc đổi mới đã thúc đẩy chúng ta phải chấm dứt hệ thống chuyên chính vô sản để chuyển sang hệ thống chính trị trong thời kì mới.